Πλούσια σε αρχαιολογικούς και θρησκευτικούς θησαυρούς η Ημαθία

Ένας τόπος όπου τα ορεινά Πιέρια και το Βέρμιο, συνυπάρχουν αρμονικά με το μεγαλύτερο σε μήκος ποτάμι της Ελλάδας, τον Αλιάκμονα, χαρίζοντας εικόνες μαγικές στον ταξιδευτή. Η γη εύφορη, γεννά καρπούς και προϊόντα ασύγκριτης ποιότητας, που έχουν κάνει την Ημαθία ονομαστή σε όλο τον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα δίνουν στην τοπική κουζίνα τη δυνατότητα να προσφέρει μοναδικές γευστικές διαδρομές. Στα αστικά κέντρα του Νομού οι πολιτιστικές δράσεις, η έντονη και ποιοτική νυχτερινή ζωή και η εξαιρετική αγορά, κάνουν την παραμονή ευχάριστη και όμορφη.

Η Ημαθία φημίζεται για τα οινοποιεία της και οι λάτρεις του κρασιού μπορούν να ακολουθήσουν τους «Δρόμους του Κρασιού της Μακεδονίας», ένα πρωτοπόρο τουριστικό πρόγραμμα με ξεναγήσεις στους χώρους παραγωγής του κρασιού, και εδέσματα τοπικής γαστρονομίας.

Η Ημαθία είναι ένας τόπος όπου ο επισκέπτης θα βρει «όλα όσα ονειρεύτηκε ποτέ» για ένα ταξίδι, τις εμπειρίες, τις εικόνες, τις γεύσεις, που θα του μείνουν αξέχαστες.

Αρχαιολογικός Τουρισμός

Η πλούσια Ελληνική Ιστορία χάνεται στα βάθη των αιώνων. Διάσπαρτη είναι η ελληνική γη με λαμπρά μνημεία, μάρτυρες μιας σπουδαίας κληρονομιάς των προγόνων μας. Η γη της Ημαθίας όμως κατέχει εξέχουσα θέση σε αυτήν την ιστορική διαδρομή, μια και σε τούτα τα χώματα γράφτηκαν μερικά από τα πιο σπουδαία κεφάλαια της ιστορίας των Ελλήνων. Ο σημερινός νομός αντιστοιχεί με την αρχαία περιοχή που αναφέρεται με αυτό το όνομα ήδη από τον Όμηρο. Η Ημαθία είναι μία από τις αρχαιότερες κατοικημένες περιοχές της Ελλάδας. Ο προϊστορικός οικισμός της Νέας Νικομήδειας χρονολογήθηκε στα 6.250 Π.Χ. και είναι ένας από τους παλαιότερους αγροτικούς συνοικισμούς της Ελλάδας και όλης της Ευρώπης. Εδώ, στις χαμηλές υπώρειες των Πιερίων, ίδρυσαν οι Μακεδόνες, κάπου στον 80 αι. π.Χ., την πρώτη πρωτεύουσα τους, τις Αιγές, και έβαλαν τα θεμέλια του βασιλείου που αργότερα θα κυριαρχούσε στην ελληνική και την παγκόσμια ιστορία. Είναι στη θέση του σημερινού Δήμου Βεργίνας. Εκεί βρίσκεται το ανάκτορο και οι βασιλικοί τάφοι που ανακάλυψε ο καθηγητής Μανώλης Ανδρόνικος την δεκαετία του ’70.

Όλα τα κτερίσματα και ευρήματα των Τάφων, εκτίθενται σε ένα μοναδικό χώρο-μουσείο, στο φυσικό χώρο των Βασιλικών Τάφων. Πολύ κοντά στους Βασιλιικούς Τάφους, βρίσκονται τα Ανάκτορα, το θέατρο που δολοφονήθηκε ο Φίλιππος, ο Τάφος του Ρωμαίου, ο Τάφος της Ευρυδίκης και το Νεκροταφείο των Τύμβων.

Στα Κλασικά Χρόνια η Ημαθία έχει τρεις πόλεις, τις Αιγές, τη Μίεζα, όπου ο βασιλιάς των Μακεδόνων Φίλιππος θα στείλει το γιο του και μετέπειτα κυρίαρχο του τότε γνωστού κόσμου, Αλέξανδρο, για να μαθητεύσει κοντά στον Αριστοτέλη στην περίφημη Σχολή του στο χώρο του Νυμφαίου, και τη Βέροια.

Στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Μίεζας υπάρχουν και οι τέσσερις Μακεδονικοί τάφοι των Λευκαδίων (κοντά στο χωριό Λευκάδια του Δήμου Ανθεμίων), σπουδαία δείγματα της εποχής, με μοναδικές τοιχογραφίες και ελληνικές επιγραφές.

Το αρχαιολογικό μουσείο Βέροιας φιλοξενεί ευρήματα και εκθέματα τα οποία φανερώνουν τη μεγάλη ανάπτυξη της περιοχής. Στο προαύλιο του μουσείου υπάρχουν επιτύμβιες στήλες, επιτύμβιοι βωμοί και μαρμάρινες σαρκοφάγοι που χρονολογούνται από τον 2ο έως και τον 3ο-4ο αιώνα μ.Χ. Στο κτίριο φυλάσσονται εκθέματα απ' όλη την Ημαθία, πλην των ευρημάτων από τις αρχαιολογικές ανασκαφές της Βεργίνας, πολλά από τα οποία είναι μοναδικά στο είδος τους και φανερώνουν τη μεγάλη ανάπτυξη της περιοχής γενικότερα και την ύπαρξη στην πρωτεύουσα της Ημαθίας ενός οργανωμένου αστικού κέντρου γύρω στα τέλη του 4ου αι. π.Χ., ενώ από τον 3ο αι. π.Χ. η Βέροια γνωρίζει την πρώτη μεγάλη ακμή της.

Χειμερινός Τουρισμός

Αν υπάρχει μια εποχή κατά την οποία ο επισκέπτης μπορεί πραγματικά να ζήσει μοναδικές εμπειρίες στην Ημαθία, αυτός είναι ο χειμώνας. Η ύπαρξη οργανωμένων χιονοδρομικών κέντρων με άρτιες υποδομές, άνετη πρόσβαση και υψηλή ποιότητα υπηρεσιών, καθιστούν τον Νομό ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα χειμερινών αποδράσεων στον Ελλαδικό χώρο.

Το χιονοδρομικό κέντρο Σελίου (τηλ 23310-49226 & 49021) βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του Βερμίου και σε υψόμετρο που φτάνει τα 1900 μέτρα. Συνδέεται οδικά τόσο με τη Βέροια όσο και με τη Νάουσα, διαθέτει όλες τις απαραίτητες υποδομές και τον εξοπλισμό για τους λάτρεις του σκι και της ορειβασίας, ενώ στην ευρύτερη περιοχή λειτουργούν καφέ, εστιατόρια, ξενοδοχεία, κέντρα διασκέδασης, σχολές σκι και καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού.

Το χιονοδρομικό κέντρο Τρία Πέντε Πηγάδια (τηλ. 23320-44981 έως 5) βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Βερμίου και σε υψόμετρο που φτάνει τα 2052 μέτρα. Η ύπαρξη μηχανημάτων παραγωγής τεχνητού χιονιού εξασφαλίζει την άψογη λειτουργία του κέντρου ακόμη και όταν η ποσότητα της χιονόπτωσης δεν είναι επαρκής. Η περιοχή διαθέτει πολυτελή chalet και ξενοδοχείο, για την άνετη διαμονή των επισκεπτών.

Ένα ακόμη αξιόλογο χιονοδρομικό κέντρο του Νομού είναι και το ιδιωτικό «Χρυσό Ελάφι», τηλ. 2331049220, στο Σέλι με εγκαταστάσεις αναβατήρων, ξενοδοχείο κ.λπ

Θρησκευτικός Τουρισμός

Η χριστιανική πίστη βρήκε πρόσφορο έδαφος στη γη της Ημαθίας, με αποτέλεσμα η περιοχή να αποτελέσει σημαντικό κέντρο χριστιανικής λατρείας, με μεγάλο αριθμό ναών και μοναστηριών εξαιρετικής αρχιτεκτονικής σημασίας.

Το χειμώνα του 48-49 μ.Χ. ο Απόστολος Παύλος επισκέπτεται την περιοχή και κηρύσσει τη νέα θρησκεία μπροστά στη σημαντική εβραϊκή κοινότητα της πόλης της Βέροιας. 48 στον αριθμό Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες μαρτυρούν την ακμή της πόλης κατά τους μεσαιωνικούς και μετέπειτα χρόνους. Στις αρχές του 20ου αιώνα η Βέροια αριθμούσε 72 χριστιανικούς ναούς. Στο Βυζαντινό Μουσείο της πόλης, μπορεί να θαυμάσει κανείς μοναδικά ευρήματα της Βυζαντινής περιόδου.

Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκεται το πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού, η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά. Μια ιστορία, μια παράδοση και ένας θρύλος αγκαλιάζουν το σύμβολο του Πόντου, την Παναγία Σουμελά. Ήταν ο Ευαγγελιστής Λουκάς αυτός που χάραξε τη μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο και η εικόνα αυτή φυλάσσεται στη Μονή.

Πάνω από τον ποταμό Αλιάκμονα, στα Πιέρια, βρίσκεται η Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, με την οποία συνδέονται μεγάλες μορφές του μοναχισμού.

Άλλοι σημαντικοί Ναοί και Ιερές Μονές της Ημαθίας είναι: Η Ι.Μ. της Παναγίας Δοβρά, του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, των Αγίων Αναργύρων στο Νησί και άλλες πολλές.

Φυσικό περιβάλλον

Έντονη και ποικιλόμορφη βλάστηση, μεγάλες εναλλαγές του τοπίου και πολλά νερά, θα συναντήσει κανείς στους ορεινούς όγκους που κυριαρχούν στο έδαφος της Ημαθίας. Τα Πιερία, το Βέρμιο και ο Αλιάκμονας που κυλάει ανάμεσα τους, ορίζουν ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον με πολλές δυνατότητες για απόλαυση της φύσης. Από το Βέρμιο διέρχεται το Ευρωπαϊκό ορειβατικό μονοπάτι Ε4, διασχίζοντας τα 3-5 Πηγάδια, το Σέλι, την Παναγία Σουμελά κλπ. Αξίζει η επίσκεψη και περπάτημα στο Άλσος Αγίου Νικολάου, στις όχθες του ποταμού Αλιάκμονα, στα χιλιάδες μονοπάτια των καταπράσινων βουνών. Επίσης υπάρχει και το νοτιότερο τμήμα της Ημαθίας εκεί που ο Αλιάκμονας χωρίζει το Βέρμιο από το Πιέρια, στις βόρειες Πλαγιές του βουνού των Μουσών. Η ποικιλία των χρωμάτων, των λουλουδιών και τα πανέμορφα αερικά που λούζονται με το καθαρό οξυγόνο, συμπληρώνουν άριστα το τοπίο. Η φύση σε αρμονία με την άνεση της τεχνολογίας, σε αρμονία με τον άνθρωπο. Όλη αυτή η ομορφιά είναι έτοιμη να υποδεχθεί κάθε επισκέπτη και η αγκαλιά τους δάσους να ανοίξει για όποιον θέλει να γνωρίσει τη μαγεία και το μυστήριο του.

Αξιοθέατα

Η Βεργίνα έγινε παγκόσμια γνωστή τα τελευταία χρόνια χάρη στα σπουδαία ευρήματα των ανασκαφών που πραγματοποίησε εκεί ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος. Ανατολικά του σημερινού χωριού στα υψώματα που βρίσκονται ανάμεσα στη Βεργίνα και τα γειτονικά Παλατίτσια ανακαλύφθηκε μια αρχαία πόλη που ταυτίζεται με τις Αίγες, την πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου, τόπο ακμής και ισχύος πριν από 2500 χρόνια. Τα πιο εντυπωσιακά από τα ευρήματα είναι ο μεγάλος, με δυο θαλάμους, τάφος του Φιλίππου Β', με πρόσοψη που θυμίζει δωρικό ναό μαρμάρινη θύρα, τρίγλυφα και μετόπες και μια εντυπωσιακή ζωγραφική παράσταση κυ¬νηγιού στην πρόσοψη.

Μια άλλη μεγάλη πόλη του αρχαίου Μακεδονικού Βασιλείου είναι η Μίεζα και βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Κοπανός και Λευκάδια στο δρόμο προς τη Νάουσα. Εδώ ανακαλύφθηκαν κτιριακά συγκροτήματα καθώς και το αρχαίο θέατρο της πόλης. Τα πιο σημαντικά μνημεία της περιοχής είναι οι τέσσερις μακεδονικοί τάφοι μεγάλων διαστάσεων, της Κρίσεως, των Λύσωνος και Καλλικλέους, των Ανθεμίων και του Kinch με τις θαυμάσιες τοιχογραφίες τους 4ου π.Χ. αιώνα. Στην ίδια περιοχή βρισκόταν το Νυμφαίο όπου λατρεύονταν οι Νύμφες στα φυσικά σπήλαια που ανοίγονται κατά διαστήματα στο βράχο.

Τη «Σχολή του Αριστοτέλη» συναντάει κανείς πηγαίνοντας από τον Κόπανο προς τη Νάουσα. Μέσα σε ένα ειδυλλιακό φυσικό περιβάλλον διακρίνονται τα σπήλαια στα οποία φιλοξενούνταν η σχολή και τομές στο βράχο.

Ο Νεολιθικός Οικισμός βρίσκεται περίπου 13 χλμ. από τη Βέροια και 2 χλμ βόρεια από τη Νέα Νικομήδεια. Επικρατεί η άποψη ότι βρισκόταν σε όρμο του Θερμαϊκού Κόλπου ή στην άκρη μιας ελώδους λίμνης-λιμνοθάλασσας.

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου της Βέροιας είναι το σπουδαιότερο και μακροβιότερο σημείο αναφοράς της γενικής και εκκλησιαστικής, τοπικής ιστορίας της πόλης και ειδικά του Χριστιανισμού. Ο Απόστολος Παύλος ήρθε στην Βέροια και επί αρκετές ημέρες κήρυττε τον Χριστιανισμό στους κατοίκους της πόλης από την περιοχή που ονομάστηκε "Βήμα του Αποστόλου Παύλου". Στη σημερινή του μορφή είναι ένα μοντέρνο κατασκεύασμα, με πέτρινο κτίσμα και ψηφιδωτό.

Η Παλαιά Μητρόπολη που ιδρύθηκε από τον τότε επίσκοπο Βέροιας Νικήτα (1070 - 1080) διασώζει αποσπασματικές τοιχογραφίες που χρονολογούνται ανάμεσα στον 12ο και 13ο αιώνα.

Ο Άγιος Βλάσιος, αρχικά μονόχωρη εκκλησία 14ου αιώνα, μετατράπηκε τον 16ο σε τρίκλητη. Στην πρώτη φάση ανέγερσης του ναού ανήκουν οι τοιχογραφίες του νότιου τοίχου.

Η Παναγία Σουμελά βρίσκεται ψηλά στο καταπράσινο Βέρμιο. Σ' αυτήν φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Αποτελεί ετήσιο προσκύνημα για χιλιάδες πιστούς.

Η Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα. Με την ακμή του συνδέονται μεγάλες μορφές του μοναχισμού: ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω κ.α.